Aswolk

Een aswolk is een wolk van vulkanische as die zich boven een uitbarstende vulkaan kan vormen. Aswolken zien we vooral in de beginfase van een vulkaanuitbarsting. Wanneer een vulkaan gedurende een lange periode uitbarst, verdwijnt de aswolk vaak lang voordat de vulkaan stopt met het uitstoten van lava.

In de vulkanologie worden verschillende soorten vulkaanuitbarstingen onderscheiden. Hoe explosiever een vulkaanuitbarsting verloopt, hoe groter de aswolk. Bij vulkaanuitbarstingen van het stromboli-type zien we vaak kleine aswolken boven de krater van de uitbarstende vulkaan ontstaan. Vulkaanuitbarstingen van het Vulcano-type zijn heftiger dan die van het Stromboli-type. De aswolk boven een vulkaan die uitbarst volgens het vulcano-type kan wel 10-20 km hoog worden. Het meest explosief verlopen de plinische erupties, waarbij een enorme zuil van pyroklastica (lava, vulkanische gesteente, as en gas) met snelheden tot honderden meters per seconde de stratosfeer in gespoten wordt tot een hoogte van soms wel 45 km. Hierbij ontstaat een aswolk boven de krater van de vulkaan, waaruit gloeiende lavabommen tot op een behoorlijke afstand van de vulkaan uit de lucht kunnen komen vallen. De aswolken die ontstaan bij Pliniaanse vulkaanuitbarstingen kunnen zo groot zijn, dat ze zelfs vanuit de ruimte te zien zijn. Wanneer een vulkaan uitbarst in de buurt van bewoond gebied, ontstaan vaak zware asregens die de dagelijkse gang van zaken behoorlijk kunnen ontregelen. Ook op grotere afstand van de vulkaan kan er hinder ontstaan van de vulkaanuitbarsting, doordat as dat in de hogere luchtlagen terecht is gekomen over grote afstanden verspreid kan worden. As die zich eenmaal in de hogere luchtlagen bevindt, kan daar jaren aanwezig blijven en door de sterke wind die daar staat zich rondom de aarde verspreiden. De aanwezigheid van deze vulkanische as in de atmosfeer kan nog jarenlang een deel van het zonlicht weerkaatsen en daardoor de temperatuur op aarde af doen nemen.

De luchtvaart kan hinder ondervinden van aswolken en de daarop volgende uitwaaiing van vulkanische as. Ieder jaar vinden er ongeveer 60 vulkaanuitbarstingen plaats, waarvan er ongeveer tien aswolken produceren die de hoogte bereiken waarop lijnvluchten plaatsvinden. Gemiddeld leidt dit twintig dagen per jaar tot een bedreiging voor het vliegverkeer, tot op een afstand van vele honderden kilometers van een uitbarstende vulkaan. Op vrijdag 15 april 2010 werd om 18:00 uur het luchtruim boven Nederland voor het eerst in de geschiedenis gesloten met als reden een aswolk die over Nederland trekt. De aswolk die ontstond door uitbarsting van de IJslandse Eyjafjallajökull-vulkaan, leverde ook in Nederland mooie afbeeldingen op van de karakteristieke rode zonsondergangen en zonsopkomsten.

 

 

 

 

 

 

• disclaimer  | 
• contact  | 
• over vulkanisme.nl  | 
• privacy  | 
• sitemap